Những năm gần đây, các công ty khởi nghiệp Việt Nam thu hút vốn tăng nhanh, cho thấy trào lưu đầu tư gần đây là vào startup. Trong đó, phần lớn vốn đầu tư đến từ các quỹ nước ngoài. Việt Nam nhận được các nguồn rót vốn chủ yếu từ Singapore và Nhật Bản và đến nay còn được các quỹ Hàn Quốc đầu tư mạnh, số vụ rót vốn tăng 30%.
Shark Dzung Nguyễn – Giám đốc Quỹ đầu tư CyberAgent Việt Nam và Thái Lan nhận định: “Thời gian gần đây, có nhiều nhà đầu tư quốc tế đã đến thị trường Việt Nam ‘săn mồi’, khiến mức giá đưa ra cho các startup khi họ gọi vốn cao hơn mức bình thường”. Cùng với đó, ông cho rằng các startup Việt đang mắc sai lầm về việc định giá, họ định giá doanh nghiệp qua “giấc mơ” của chính mình – người sáng lập.
Việc định giá và đầu tư được ông cho rằng phần lớn đều xoay quanh câu chuyện cung và cầu. “Có bao nhiêu nhà đầu tư sẵn sàng mua startup của bạn? Và nếu có nhiều nhà đầu tư nhảy vào cuộc chơi, chúng ta liệu sẽ bán được giá cao hơn?”
Theo Shark Dzung Nguyễn, chọn nhà đầu tư rất quan trọng, thay vì chỉ nhìn vào số tiền đang có, bạn phải chọn đối tác sẽ đi cùng startup những năm tiếp theo ở một chặng đường dài. Ông khuyên các startup hãy tự hỏi mình, ngoài tiền thì nhà đầu tư còn có thể mang lại những giá trị cộng thêm nào? Sau khi tiêu hết tiền thì sao? Đó là những điều quan trọng hơn là việc mình đang được định giá bao nhiêu.
Đối với Shark Dzung, 4 yếu tố nhằm đánh giá một startup sẽ bắt đầu từ ngành, con người, thời điểm và cuối cùng là mô hình kinh doanh:
Hãy nhìn xem ngành mình đang kinh doanh có những ưu điểm như thế nào? Ông nói: “Thị trường phải đủ lớn để mình chỉ cần cưỡi sóng đi lên. Nếu thị trường nhỏ, dù mình cố gắng cỡ nào cũng không đạt được những gì mình mong muốn”.
Tiếp theo sẽ là yếu tố con người, một đội ngũ có năng lực và người sáng lập biết lắng nghe, sẵn sàng dùng KPI để làm thước đo đánh giá hiệu quả công việc. Điều đó mới cho thấy khả năng startup có thành công hay không.
Thứ ba theo ông sẽ là thời điểm. Shark Dzung Nguyễn lấy ví dụ rằng, năm 2009 khi mạng xã hội bùng nổ các social game phát triển rất mạnh, có những công ty ban đầu được định giá vô cùng thấp sau một năm giá trị được định giá lên tới hàng trăm triệu USD.
Cuối cùng là mô hình kinh doanh, bên cạnh việc xác định nhóm sản phẩm, phân khúc thị trường, lên chiến lược quảng bá…, tìm hiểu về mô hình khởi nghiệp cũng giúp doanh nghiệp có định hướng sáng suốt để phát triển lâu dài.